از ژنو تا نيويورک؛ از لوزان تا وين/ «ديپلماسي بالکني» و «تنش خودکاري»/ گلايه‌هاي ظريف در دومين سالگرد انعقاد برجام

خبرگزاري آريا - بامداد 13 فروردين 94 در آخرين روز تعطيلات نوروزي مردم ايران بود که از لوزان سوييس خبر رسيد، ايران و 1+5 پس از 20 ماه مذاکرات طاقت فرسا، به راه‌حل‌هايي براي رسيدن به برنامه جامع اقدام مشترک دست يافته‌اند؛ متن اين راه حل‌هاي تفاهم شده در همان روز 13 فروردين 94 در دانشگاه پلي تکنيک لوزان، توسط محمد جواد ظريف وزير خارجه ايران و فدريکا موگريني مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا، قرائت شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به گزارش خبرنگار گروه سياسي خبرگزاري ميزان، امروز 23 تير 1396(14 ژوئيه 2017) دومين سالگرد انعقاد توافق هسته‌اي ميان ايران و 1+5، موسوم به «برنامه جامع اقدام مشترک» يا «برجام» است.
توافق موقت ژنو
سوم آذر 92 برابر با 24 نوامبر 2013 بود که توافق موقتِ 6 ماه و قابل تمديدي ميان ايران و 1+5 در ژنو منعقد شد؛ توافقي که به موافقت نامه ژنو معروف شد و پيش زمينه اي بود براي آغاز مذاکرات فشرده هسته‌اي ايران و طرف غربي.
توافقنامه ژنو براي «رسيدن به يک راه‌حل جامع بلندمدت و مورد توافق طرفين» و با هدف «تضمين‌نمودن صلح‌آميزبودن برنامه هسته‌اي ايران» امضا گرديد و طرفين «به صورت داوطلبانه» متعهد شدند تا اقدامات متقابلي را به عنوان گام اول يک راه‌حل جامع انجام دهند.
از وين تا نيويورک؛ از ژنو تا لوزان
پس از توافق ژنو، مذاکرات هسته‌اي ميان ايران و 1+5 آغاز شد؛ مذاکراتي فشرده در سطح وزراي خارجه طرفين؛ تقريبا از فاصله، آذر 92(توافق موقت در ژنو) تا تير 94 (توافق دائم در وين؛ حصول برجام) هر سه ماه يکبار خبر نخست رسانه‌هاي جهان مذاکرات فشرده و شبانه روزي، مسئولان عالي رتبه و کارشناسان ايراني با مقامات طرف مقابل بود؛ از وين تا نيويورک؛ از ژنو تا لوزان؛ مذاکراتي که گاها اخبار حواشي آن نيز مخابره مي شد و متن را دربرمي‌گرفت.
تفاهم لوزان
بامداد 13 فروردين 94 در آخرين روز تعطيلات نوروزي مردم ايران بود که از لوزان سوييس خبر رسيد، ايران و 1+5 پس از 20 ماه مذاکرات طاقت فرسا، به راه‌حل‌هايي براي رسيدن به برنامه جامع اقدام مشترک دست يافته‌اند؛ متن اين راه حل‌هاي تفاهم شده در همان روز 13 فروردين 94 در دانشگاه پلي تکنيک لوزان، توسط محمد جواد ظريف وزير خارجه ايران و فدريکا موگريني مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا، قرائت شد.
فکت شيت‌هاي متفاوت
پس از تفاهم لوزان، ايران و آمريکا همزمان سندهاي جداگانه و متفاوتي منتشر کردند که به شرح جزئياتي از مفاد مورد توافق طرفين مي‌پرداخت؛ محمد جواد ظريف سند طرف آمريکايي (فکت‌شيت) را رد کرد و آن را تلاش طرف آمريکايي براي مصادره به مطلوب تفاهم ياد شده دانست.
پس از آنکه ايران و آمريکا از تفاهم لوزان، دو خوانش نچندان منطبق، ارائه دادند؛ سرگئي ريابکوف معاون وزير خارجه روسيه، طي مصاحبه اي اعلام کرد که «چيزي که ايالات متحده به عنوان مرجع منتشر کرد، صحيح و خالي از انحراف است. اين (متن) حاوي تفاهمي است که عينا بيانگر توافقي است که در لوزان به دست آمد، اما برخي موضوعات باقي‌مانده را ناديده گرفته است: ترتيب برداشته شدن تحريم‌ها و معيارهايي که بايد رعايت شود، همين‌طور فعال‌کننده‌ها و ابزارهايي اجرايي مربوط به آن. هيچ‌يک از اين موارد مورد اشاره قرار نگرفته است. اين‌ها مواردي است که همچنان نياز به هماهنگي دارد».
فردو و نطنز و اراک ...
فارغ از برخي مفاد تقريبا نامتجانس متن‌هاي( فکت شيت) منتشر شده از سوي ايران و آمريکا پيرامون تفاهم لوزان، اين متن‌ها نقاط مشترکي نيز داشت که عبارت بود از آنکه، تأسيسات هسته‌اي فردو به مرکز تحقيقات هسته‌اي و فيزيک پيشرفته تبديل خواهد شد و بيش از هزار ماشين سانتريفيوژ در اين تاسيسات حفظ و نگهداري خواهد شد. همچنين نيمي از تأسيسات فردو با همکاري برخي از کشورهاي 1+5 به انجام تحقيقات پيشرفته هسته‌اي و توليد ايزوتوپ‌هاي پايدار که مصارف مهمي در صنعت، کشاورزي و پزشکي دارد، اختصاص پيدا مي‌کند.
طبق تفاهم لوزان در تاسيسات فردو حداقل براي 15 سال نبايد غني‌سازي اورانيوم و همچنين فعاليت تحقيق و توسعه‌اي مرتبط با غني‌سازي اورانيوم صورت پذيرد؛ در توافقنامه لوزان مقرر شد ايران در تاسيسات نطنز از حدود 20 هزار سانتريفيوژ فعال فقط تعداد 5060 دستگاه آنهم از نوع IR-1 که نسل اول سانتريفيوژهاست را مورد استفاده قرار دهد و براي مدت 10 سال از سانتريفيوژهاي پيشرفته مدل‌هاي 2 و 4 و 5 و 6 و 8 استفاده‌ نکند.
مطابق راه‌حل‌هاي تفاهم شده در لوزان راکتور تحقيقاتي اراک، بايد بازطراحي شود تا امکان توليد پلوتونيوم آن، البته با حفظ ماهيت آب سنگين، از بين برود؛ همچنين ايران در لوزان متعهد شد که حداقل براي مدت 15 سال ذخاير اورانيوم غني شده خود را از 10 هزار کيلوگرم به 300 کيلوگرم کاهش دهد و 9700 کيلوگرم ديگر آن را اکسيد کند.
همچنين در لوزان مقرر شد که براي نظارت و تأييد اجراي توافق نامه، آژانس بين‌المللي انرژي اتمي (IAEA) وفق پروتکل الحاقي به تمام تأسيسات اتمي ايران دسترسي منظم داشته باشد.
سه بار تمديد ضرب الاجل
در لوزان، تاريخ 30 ژوئن 2015 برابر با 9 تير 94، بعنوان ضرب الاجل دستيابي ايران و 1+5 به برنامه جامع اقدام مشترک تعيين شد؛ به همين منظور مذاکره کنندگان ارشد طرفين از روز 6 تير 94 در هتل کوبورگ وين مستقر شدند تا برمبناي راه حل‌هاي تفاهم شده در لوزان، به توافق جامع هسته‌اي دست يابند؛ مذاکرات به صورت فشرده و شبانه روزي در هتل کوبورگ وين در جريان بود؛ اخبار پيرامون آن نيز به صورت قطره چکاني مخابره مي‌شد؛ ظريف و عراقچي و تخت‌روانچي مذاکره کنندگان ارشد ايراني هرازچندگاهي براي فراغت به بالکن هتل کوبورگ مي‌آمدند و از همانجا به خبرنگاران با ايما و اشاره خط هايي مي‌دادند؛ امري که در آن مقطع به «ديپلماسي بالکني» مشهور شده بود.
ضرب الاجل 9 تير 94 براي دستيابي به برجام سه بار در وين به ترتيب در رزوهاي 12 و 19 و 22 تير تمديد شد و سرانجام 23 تيرماه 94 بود که از اتاق مخصوص مذاکرات کوبورگ خبر رسيد که توافق هسته‌اي نهايي شده است و مسئولان هتل در تدارک تزيين سالن کنفرانس خبري براي قرائت متن توافق توسط ظريف و موگريني هستند.
بدين ترتيب 22 ماه مذاکرات فشرده ميان ايران و 1+5 با حصول توافق هسته‌اي موسوم به «برنامه جامع اقدام مشترک» يا «برجام»، پايان يافت.
تنش خودکاري
اما مذاکرات 22 ماهه منتهي به انعقاد برجام، فراز و نشيب هاي زيادي داشت و گاها اخباري از حواشي و تنش ميان مذاکره کنندگان نيز به گوش مي‌رسيد؛ در طول اين مدت در جريان يکي از دورهاي مذاکرات در ژنو، اتفاقي پيش آمد که تا مدت ها سوژه اصحاب رسانه بود؛ ظاهرا در رابطه با موضوعي بر سر ميز مذاکره ميان طرف ايراني و آمريکايي اختلاف پيش آمد که منجر شد جان کري وزير خارجه وقت آمريکا دستان خود را محکم به روي ميز بکوبد؛ اين حرکت کري باعث شد خودکار او کمانه کند و به سمت عباس عراقچي مذاکره کننده ارشد ايران پرتاب شود؛ عراقچي هم در جواب کري، خودکار را به سمت او پرتاب کرد تا بدين ترتيب طرف آمريکايي حساب کار دستش بيايد؛ البته کري به سبب اين اتفاق از هيئت ايراني عذرخواهي کرد.
گلايه ظريف از آمريکا، 24 ماه بعد از انعقاد برجام
از آن تاريخ تاکنون، دقيقا دو سال مي‌گذرد؛ علي رغم پايبندي کامل ايران به مفاد توافق هسته‌اي که به تاييد مراجع ذيصلاح از جمله آژانس بين‌المللي انرژي اتمي رسيده است اما طرف مقابل بويژه آمريکا در اجراي آن، ان قلت هايي آورده اند؛ بگونه‌اي که ظريف وزير خارجه کشورمان ديروز(پنجشنبه 22 تير 96) به محض ورود به نيويورک براي شرکت در اجلاس سالانه سياسي سازمان ملل، در مصاحبه با خبرنگاران صريحا اعلام داشت که «دراين مرحله انتظار ما اين است که همه طرفين برجام به تعهدات خود پايبند بمانند اما متاسفانه تاکنون مشاهده کرديم که آمريکا در حدي بسيار نازل اين توافق نامه را قبول داشته و به آن پايبند مانده است و با رويکردها و سياست هاي نادرست خود قادر به احترام و حمايت از روح اين توافقنامه نبوده و در نتيجه به ايران اين اجازه را نداده تا به حد کامل از منافع اين توافقنامه به‌ صورتي که بايد بهره ببرد. معتقديم که سران آمريکا بايد در برخورد با اين توافقنامه تجديد نظر کنند چرا که در غير اين صورت به دوام اين توافقنامه کمکي نخواهد کرد».
انتهاي پيام/

منبع: خبرگزاری آریا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۴۰۲۸۰۲۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

حوضه خلیج فارس یکی از آلوده‌ترین پهنه‌های آبی در جهان است/ اولویت دیپلماسی زیست‌محیطی خلیج فارس

محیط زیست دریایی خلیج فارس و دریای عمان مشترک بین ایران و هفت کشور عربی همسایه با برخی از چالش‌های زیست محیطی مواجه هستند که صید بی‌رویه و غیر مسئولانه از منابع آبزی، تخریب و ایجاد تغییرات فیزیکی مناطق ساحلی، ریزش نفت ناشی از اجرای عملیات اکتشاف و استخراج و حمل‌ونقل نفت از جمله آن‌هاست.

آلودگی‌های با منشاء خشکی در خلیج فارس شامل فاضلاب‌های شهری و روستایی، پساب‌های صنعتی و کشاورزی، آلودگی‌های صنایع مستقر در مناطق ساحلی، عملیات عمرانی و توسعه غیراصولی در سواحل نظیر استحصال و خشک کردن دریا، انباشت پسماندها از جمله زباله‌ها و پلاستیک و میکروپلاستیک در نواحی سواحلی می‌شوند که نیازمند مدیریت اصولی است. در این شرایط رئیس گروه مطالعات دیپلماسی زیست‌محیطی دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه به نقش دیپلماسی بر کاهش مشکلات زیست‌محیطی خلیج فارس تاکید می‌کند.

چالش‌های زیست محیطی خلیج فارس

 سید علی صالح پور با اشاره به از سرگیری روابط ایران و عربستان اظهارکرد: ما از سال گذشته به بعد با از سرگیری روابط سیاسی ایران و عربستان شاهد ایجاد فضای جدید در منطقه هستیم. این تحول زمینه‌های زیادی را برای ایجاد تعامل و مناسبات جدید بین ایران و کشورهای دیگر ایجاد می‌کند. در سطوح سیاست علیا (high politics) اراده و اهتمام میان رهبران سیاسی برای توسعه و نزدیک شدن روابط وجود دارد. در سطوح سیاست سفلی (low politics) نیز باید از ابزارها و زمینه‌های موجود برای تقویت روابط بهره‌مند شویم.

وی با بیان اینکه یکی از حوزه‌هایی که می‌تواند به تقویت روابط میان ایران و سایر کشورهای حوزه خلیج فارس کمک کند، محیط زیست است. چالش‌های محیط زیستی خلیج فارس متنوع است.  این پهنه‌ آبی از منظرهای مختلف که بیشتر ناشی از  آثار مخرب تغییرات آب و هوایی است، شرایط حساس و شکننده‌ای دارد. مسایل مربوط به آلودگی‌ها، طوفان‌های گرد و غبار و تنش آبی نیز مطرح است.

رئیس گروه مطالعات دیپلماسی زیست‌محیطی دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه اضافه کرد: در این شرایط بیش از پیش لزوم جمع شدن کشورهای حاشیه خلیج فارس حول یک محور احساس می‌شود و باید به کمک هم نسبت به رفع این مسایل اقدام کنند. ما پیش از این در نشست‌های مختلف به کشورهای حاشیه خلیج فارس آمادگی خود را در راستای کمک به رفع چالش‌های زیست‌محیطی این پهنه آبی اعلام کرده‌ایم و حتی حاضر هستیم در چارچوب یک ساختار هشت کشوری یعنی شش کشور واقع در جنوب خلیج فارس به علاوه ایران و عراق در این زمینه اقدام کنیم.

وی در پاسخ به این پرسش که چه موضوعی می‌تواند در اولویت دیپلماسی زیست‌محیطی خلیج فارس قرار بگیرد، گفت: مهم‌ترین موضوعی که در چارچوب دیپلماسی زیست‌محیطی در حوزه خلیج فارس می‌تواند مطرح شود، «آلودگی نفتی» است که در سطح خلیج فارس پراکنده است. متاسفانه این پهنه آبی به علت عبور شمار تعداد زیادی نفتکش و نشت قابل توجه نفت از آن‌ها یکی از آلوده‌ترین پهنه‌های آبی در جهان محسوب می‌شود.

صالح پوردر پایان اظهارکرد: محیط دریایی خلیج فارس بسیار حساس است و به‌راحتی سیستم چرخش آب در این منطقه آسیب می‌بیند. فعالیت تاسیسات آب شیرین‌کن و گرمایش آب موجب تخریب مرجان‌ها می‌شود و از مهم‌ترین نکاتی است که در این پهنه آبی قابل توجه است و می‌تواند به عنوان اولویت‌ برای همکاری بین کشورهای حاشیه خلیج فارس مد نظر قرار گیرد.

منبع: خبرگزاری ایسنا