امکان‌پذیری گزینه جانشین برای برجام
تاریخ انتشار: ۲۵ شهریور ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۴۷۵۷۱۸۰
درباره برنامه جامع اقدام مشترک رویکردهای متفاوتی از سوی مقام‌های اجرایی، نظریه‌پردازان و برنامه‌ریزان موضوعات راهبردی ارائه شده‌اند. واقعیت‌های دوران ترامپ و ماه‌های آخر ریاست‌جمهوری باراک اوباما بیانگر این واقعیت است که روح و متن برجام در حال فرسایش تدریجی است.
روزنامه صبح نو: فرسایش برجام در دوران موجود به معنای آن است درباره برنامه جامع اقدام مشترک رویکردهای متفاوتی از سوی مقام‌های اجرایی، نظریه‌پردازان و برنامه‌ریزان موضوعات راهبردی ارائه شده‌است.بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
اولین نکته آنکه دیپلماسی هسته‌ای امری اجتناب‌ناپذیر در حوزه سیاست خارجی و حوزه راهبردی ایران و کشورهای ۱ + ۵ بوده است؛ چنین رویکردی نشان می‌دهد که ایران و قدرت‌های بزرگ در نظام جهانی نیازمند مذاکره برای نیل به توافق در جهت عبور از تنگنا‌ها و معمای امنیتی سال‌های قبل از دیپلماسی هسته‌ای بوده است. به همین دلیل است که اولین مراحل مذاکره ایران و آمریکا در ارتباط با موضوع هسته‌ای از سال ۱۳۹۱ و در دوران ریاست جمهوری آقای احمدی‌نژاد آغاز شد. مذاکرات مسقط به میزبانی عمان را باید بخشی از سازوکار‌ها و فرایندی دانست که دیپلماسی هسته‌ای را اجتناب‌ناپذیر می‌ساخت.
نکته دیگر آن است که چه بخش از دیپلماسی هسته‌ای دچار مشکل و ابهام بوده که امروز مقام‌های وزارت خارجه ایران، آمریکا را متهم به نقض برجام کرده و تهدید به اقدام متقابل می‌کنند. واقعیت آن است که برجام را باید بر اساس رویکرد منتقدان آن، در سال‌های ۹۵ - ۱۳۹۲ دوباره‌خوانی کرد. بازخوانی رویکرد منتقدان، بسیاری از چالش‌های موجود برجام را نشان می‌دهد؛ بنابراین می‌توان به این موضوع اشاره داشت که یکی از دلایل ظهور چالش‌های دوران جدید را باید نادیده گرفتن رویکرد منتقدان نسبت به متن مذاکرات و الگوی رفتاری ایالات متحده در سال‌های دیپلماسی هسته‌ای دانست. متن برجام ماهیّت بسیار کلی و قابل تفسیر دارد؛ توافقی از مطلوبیت لازم به لحاظ تکنیکی برخوردار است که کاملاً ماهیّت تصریح شده، دقیق و انضمامی داشته باشد. هر توافقی که ماهیّت کلی داشته باشد، به گونه‌ای اجتناب‌ناپذیر از فضای حقوقی خارج شده و زمینه برای اعاده سیاست قدرت به وجود می‌آید. سیاست قدرت را باید بخشی از ساز و کارهایی دانست که به منزله پایان دیپلماسی یا نادیده گرفتن توافق توسط قدرت بزرگتر است. قدرت‌های بزرگ عموماً از ابزارهای مؤثرتری برای جبران اشتباهات خود در حوزه سیاسی، دیپلماتیک و راهبردی برخوردارند. بازیگران منطقه‌ای مانند ایران باید همواره حافظ قدرت راهبردی خود بوده و قدرت را در ازای توافق انتزاعی و قابل تفسیر واگذار نکنند. ایران در روند دیپلماسی هسته‌ای به گونه تدریجی و در دوران‌های ۶ ماهه، تعهداتی را پذیرفت که مابه‌ازای آن، آزاد کردن صرفاً پنج میلیارد دلار از دارایی‌های ایران در خارج از کشور بوده است. به این ترتیب، فرایندی که بتواند معادله قدرت در ازای پاداش محدود را شکل دهد، طبیعی است که در دوران بعد از واگذار کردن منابع قدرت، بخش قابل توجهی از ابزارهای چانه‌زنی را از دست خواهد داد. شاید تجربه برجام برای برجام دیگر مطلوبیتی نداشته باشد، اما واقعیت آن است که برنامه جامع اقدام مشترک را می‌توان به عنوان بخشی از ساز و کار‌ها و مجموعه‌هایی دانست که زمینه لازم برای تغییر در معادله رفتاری بازیگران را امکان‌پذیر می‌سازد. عدم تحقق این امر در ارتباط با پایان بخشیدن به تحریم‌های اقتصادی ایران، بیانگر آن است که ایران می‌بایست از الگوی کنش متوازن استفاده کند. الگوی کنش متوازن به معنای آن است که قابلیت‌های ایران در حوزه فردو، ذخیره اورانیوم غنی شده در چارچوب فرمول هگزا فلوراید آمونیوم و در نهایت سانتریفیوژهای نسل دوم، بخشی از قابلیتی محسوب می‌شود که واگذاری آن نیازمند تضمین‌های عملی است. تضمین عملی به معنای اقدام در جهت آزادسازی منابع مالی ایران، پایان دادن به تحریم‌ها و حداقل‌سازی محدودیت‌ها در حوزه جغرافیایی و راهبردی ایران بوده است. به این ترتیب، موضوع برنامه جامع اقدام مشترک امری اجتناب‌ناپذیر بوده، اما مساله مهم آن است که چه توافقی می‌توان تنظیم کرد که نتایج مطلوبی را برای ساختار قدرت ایران داشته باشد؟ پاسخ به این سؤال صرفاً از طریق توجه به نشانه‌های سیاست قدرت در دیپلماسی هسته‌ای امکان‌پذیر است. از آنجایی که ایران در دوران مذاکرات هسته‌ای دارای قابلیت‌های مربوط به چرخه سوخت هسته‌ای بوده است، بنابراین می‌توانست هر یک از قابلیت‌های خود را بر اساس دستیابی به یکی از اهداف مورد نظر پیگیری کند. بازی سیاست در حوزه داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی، ماهیّت مرحله‌ای دارد. کشورهایی که دارای قدرت فراگیر در سیاست جهانی هستند، می‌توانند از اقدامات تلافی‌جویانه برای تحقق اهداف حقوقی توافق استفاده کنند؛ درحالی‌که هرگونه سیاست مبتنی بر سیاست تلافی‌جویانه از سوی ایران، چالش‌های بیشتری را برای آینده اقتصادی و امنیتی جمهوری اسلامی ایجاد
خواهد کرد. اکنون نیز برجام در معرض تهدیدات حقوقی، سیاسی و بوروکراتیک از سوی آمریکا قرار دارد. ترامپ تلاش دارد تا تفسیر موسّع از متن برجام ارائه دهد. تفسیر موسّع به معنای آن است که برخی از مفاد برجام نادیده گرفته شده و به جای اجرای تعهدات از سوی نهادهای سیاسی، اقتصادی و راهبردی آمریکا، محدودیت‌های جدیدتری در رابطه با ایران اعمال شود. روندی که ترامپ در دستور کار قرار داده، معطوف به نادیده گرفتن قدرت اقتصادی و راهبردی ایران از طریق افزایش تعهدات است؛ به همین دلیل است که آمریکا و برخی از کشورهای اروپایی از گزینه تنظیم متمم برای برجام بهره می‌گیرند. تنظیم متمم برای برجام به معنای آن است که آمریکا حوزه بازرسی‌های خود را از عرصه سایت‌های هسته‌ای به مراکز تحقیقات دفاعی ایران گسترش دهد. طبعاً چنین اقدامی به منزله نادیده گرفتن حقوق دفاعی و راهبردی ایران است؛ درحالی‌که برخی از تحریم‌های اعمال شده علیه ایران به ویژه قانون «سیدا» که در جولای ۲۰۱۷ تنظیم شد، نشانه‌هایی از محدودسازی قدرت راهبردی ایران از طریق تنظیم تحریم‌های جدید را نشان می‌دهد؛ بنابراین مشکل اساسی برنامه جامع اقدام مشترک را باید نادیده گرفتن روح سیاست قدرت در روند تنظیم توافق هسته‌ای دانست. در شرایط موجود نیز اگر ایران به ضرورت‌های سیاست قدرت توجه نداشته باشد، طبعاً چالش‌های بیشتری با آمریکا و سیاست جهانی پیدا می‌کند. ضرورت توجه به سیاست قدرت از سوی ایران آن است که نادیده گرفتن قابلیت‌ها و واگذاری آن در ازای تعهدات و توافق‌های مبهم، بیشترین آسیب را برای امنیت ملی کشور ایجاد
خواهد کرد.
یادداشت دکتر ابراهیم متقی
استاد دانشگاه تهران
منبع: فردا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.fardanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فردا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۴۷۵۷۱۸۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
معاون رئیس‌جمهور: امکان گزینش در دور دوم انتخابات مجلس آسان‌تر است
به گزارش قدس آنلاین، سید محمد حسینی معاون رئیس جمهور در امور مجلس در خصوص عملیات وعده صادق و اهمیت آن، گفت: رژیم صهیونیستی علاوه بر جنایتی که در بیش از شش ماه گذشته انجام داده است، تعرضی به کنسولگری جمهوری اسلامی در سوریه داشت و فرماندهان نظامی ما را به شهادت رساند. کاری که به هیچ عنوان توجیهی نداشت و مغایر با همه کنوانسیون‌های بین‌المللی بود.
وی با بیان آنکه ملت‌ها و دولت‌های دنیا بر این موضوع مهر تأیید زدند که این کار خلاف مقررات بین‌المللی است، افزود: جمهوری اسلامی این موضوع را در شورای امنیت سازمان ملل مطرح کرد که این شورا کاری انجام نداد، لذا طبیعی بود که ایران برای یک دفاع مشروع اقدامی انجام می‌داد، ضمن آنکه از قبل هم آن را اعلام کرده بود.
معاون امور مجلس رئیس جمهور با اشاره به قدرت موشکی و پهپادی کشورمان بیان کرد: با عملیات وعده صادق، قدرت و توان موشکی، پهپادی و رزمی کشورمان کاملاً مشخص شد.
حسینی با اشاره به ادعاهای غلو آمیز رژیم صهیونیستی در خصوص توان نظامی خود، اظهار کرد: آنها ادعا می‌کردند که با کمک آمریکا و کشورهای غربی که دارای سپر موشکی، دفاعی و پدافندی قدرتمندی هستند و موشک‌های ایران به خاک اشغالگران نخواهد رسید، در حالی که دیدیم این اتفاق افتاد و این امر تأثیر بسیار بسزایی در قدرت بازدارندگی جمهوری اسلامی و به رخ کشیدن آن به رژیم صهیونیستی و حامیانش داشت.
وی ادامه داد: این عملیات آثار و تبعات بسیار خوبی داشت. مردم منطقه از این عملیات خرسند شده و از آن استقبال کردند. مردم ما نیز این حرکت و اقتدار را مایه مباهات خودشان می‌دانند.
حسینی با بیان آنکه عملیات وعده صادق بسیار موفقیت آمیز بود و اندیشمندان و فعالان سیاسی به این موضوع اذعان کردند، تاکید کرد: خیلی‌ها اذعان دارند که قدرت موشکی و پهپادی ایران بسیار بالا است و قدرتمندترین کشور در نوع خود است در حالی که ما فقط بخشی از توانمندی‌های خود استفاده کردیم. در حالی که آنان با قدرت از خود دفاع می‌کردند، اما نتوانستند مانع نفوذ موشک‌های ما شوند و به آنها آسیب وارد شد. هرچند بنابراین بود که به مردم و شهرهای آنها آسیبی وارد نشود.
نمایندگان تهران تأثیر قابل توجهی در مجلس دارند
معاون امور مجلس رئیس جمهور در خصوص اهمیت دور دوم انتخابات مجلس شورای اسلامی گفت: چون ۴۵ نماینده مجلس در دور دوم انتخابات مشخص می‌شوند، تأثیر آنها می‌تواند در مجلس، هیأت رئیسه و کمیسیون‌های آن بسیار مهم باشد لذا امیدواریم با مشارکت مردم شاهد باشیم که افراد به شایستگی انتخاب شوند.
وی افزود: در مرحله دوم امکان انتخاب برای مردم آسان‌تر و سهل‌تر است چون از بین تعداد محدودی باید گزینش کرد.
حسینی با اشاره به تعیین ۱۶ نماینده در دور دوم انتخابات تهران اذعان کرد: در تهران تعداد قابل توجه از نمایندگان در دور دوم مشخص می‌شوند که معمولاً نمایندگان تهران تأثیر قابل توجهی در مجلس دارند. چون کمتر درگیر کارهای روزمره حوزه‌های خود هستند، می‌توانند به مسائل کلان کشور در مجلس رسیدگی کنند لذا اگر افراد کارآمدتر و با انگیزه تر انتخاب شوند، می‌توانند نقش بسیار مهمی را در مجلس ایفا کنند.
منبع: خبرگزاری مهر
همسان سازی حقوق بازنشستگان کشوری از خردادماه سال جاری